به نقل از «ایسنا»

وضعیت فرهنگی و هنری فرش ایرانی بغرنج است

تاریخ انتشار: ۲۰ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۴۵۵۴۱

ایسنا/هرمزگان یک مدرس رشته طراحی فرش گفت: با وجود حدودا ٣ دهه از آغاز آموزش آکادمیک و دانشگاهی، هنوز دانشجویان و طراحان فرش ایران نتوانستند، متوجه باشند که آنچه به‌عنوان طراحی فرش می‌آفرینند و آن را به پروسه تولید می‌سپارند، صرفاً یک بازی یا خلاقیت در جهت کسب درآمد نیست بلکه ابزاری است در دست آن‌ها برای اینکه بخش مهم و ارزشمندی از فرهنگ تصویری سرزمین خود را حفظ کرده و به آیندگان بسپارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علیرضا داور در گفت و گو با ایسنا، افزود: برای وضعیت فرش ایران دو منظر را متصورم که ابتدا منظر فرهنگ و هنری است چرا که فرش ایران یک مصداق فرهنگی و هنری است و دیگری منظر درآمد زایی و کارآفرینی آن.

وی ادامه داد: به باور بنده تا پایه‌های فرهنگ استوار نشود، چرخ اقتصاد منظم نخواهید چرخید و این آنچه است که تا به امروز از زندگی کردن درک کرده‌ام، ربط این مسئله مصداقی است از آنچه ما امروزه در حال زندگی کردن آن هستیم، یکی از دلایل وضعیت بد اقتصادی این روزهای مردم از وضعیت فرهنگی آن‌ها می‌آید که بیش‌ازحد انتظار وخیم است.

داور اظهار کرد: هر فرایند درآمدزا، پول آور و اقتصادی پشتوانه‌ای دارد و این پشتوانه ورایِ تلاش، سرمایه و خریدار، درنهایت به فرهنگ ختم می‌شود، فرهنگ پشتوانه‌ی یک اقتصاد منظم، سرپا و پویا می‌تواند باشد. چگونه فرهنگی که از معنا تهی میشود و حتی مصادیق ظاهری ان هم کمرنگ شده است می‌تواند حامی فرآیندهای دادوستد باشد؟

استاد دانشگاه باهنر کرمان با اشاره به این‌که فرهنگ مصداق‌هایی دارد، عنوان کرد: در تعریف فرهنگ می‌توانیم به مجموعه بی‌شماری از خصوصیت‌ها که در کنار هم جمع شده‌اند و کارکردی مشخص را برای زندگی معنادار مردمانی پیش می‌برند اشاره‌کنیم  که مصداق‌های شاخص آن عبارتند از ادبیات، موسیقی، طعم، مزه و بو، خلق‌وخو و در نهایت تصویر.

وی بیان کرد: خداراشکر همچنان فرهنگ ادبی و زبانی ما سرپا است ولی بخش بزرگی از باقیمانده مصادیق فرهنگی ما تحت تأثیر اتفاقاتی، از حدود اصالت خود که به مثابه ستونی محکم است؛ دور شده اند. نباید گمان شود که منظور از اصالت صرفا هسته‌های قدیمی سنتی فرهنگ است بلکه به نظر من اصالت به مجموعه خصوصیت های اصلی و مهمی گفته می شود که جامعیت و مانعیت را برای یک فرهنگ پیش می آورد. به بیان بهتر اصالت باعث می شود همه خصوصیت های مشابه، ذیل یک فرهنگ با یکدیگر جمع شوند و مانع می شود که فرهنگی با فرهنگ دیگر خلط شود.

 وی ادامه داد: از اواخر دوران قاجار که عکاسی وارد ایران می‌شود تا زمانی که نفت در ایران کشف می‌شود ما از این دوران شاهد آن هستیم که به‌آرامی مسائلی به فرهنگ ما اضافه می‌شود که در مواردی کاملاً هسته اصلی یک فرهنگ را از بین می‌برد، از زمانی که دانشگاه‌ها ازجمله دانشگاه هنر در ایران شکل می‌گیرند و متون هنری از فرانسه، انگلیسی و آلمانی به فارسی ترجمه می‌شود ،خصوصیاتی آرام‌آرام برای فرهنگمان پیش می‌آید که اگر یک نگرش موشکافانه دراین‌باره نداشته باشیم نمی‌توانیم آن‌ها را شناسایی کنیم، ازاین‌رو معیار زیبایی، درستی و امر صحیح در آثار فرهنگ عینی ما ،آرام‌آرام با متر و معیار درستی که در غرب وجود دارد منطبق می‌شود

داور بیان کرد: نباید این اشتباه پیش آید ما نیازی به  داد و ستد فرهنگی نداریم، هرگز چنین نیست و نبوده است. ولی آنجا که اصالت فرهنگی ما از بین می‌رود خطر شروع میشود و ازنظر بنده موضوع از بین رفتن فرهنگ تصویری نسبت به دیگر مسائل فرهنگی در ایران بیشتر است. ما می‌دانیم بخش بزرگی از فرهنگ تصویری ما متأثر از فرهنگ مصر باستان است تصریح کرد: بسیاری از خصوصیاتی که ما در فرهنگ تصویری آن‌ها را ارج می‌نهیم از خصوصیات مصر باستان است لیکن ما امروزه این تصاویر را چنان به زبان فرهنگی خود درآورده‌ایم که برای همه ما این تصاویر جامعیت دارد ما می‌توانم بگوییم این تصاویر ماهیت ایرانی خود را دارد و آن را از هنر مصر متمایز می‌کند.

وی بیان کرد: ما می‌بینیم که در تمام کتب معروف تاریخ هنر دنیا در مورد هنر ایران مطالب بسیار اندکی طبع شده  است. از سویی دیگر به‌واسطه دروسی که اکثرشان بر اساس متر و معیار غرب تدوین شده است و زیبایی را از منظر غرب تجزیه تحلیل و معرفی کرده است و در فرایند آموزشی ،درون  ذهن هنر آموخته بازدارنده‌ای اساسی به وجود می‌آید،

برای مثال می توانیم به موضوع تقارن در هنرهای تجسمی اشاره کنیم. در هنر غرب ترکیب بندی متقارن چندان پسندیده نیست در صورتیکه در تمام ۲۰ سده هنر منسجم ایران، تقارن یکی از ارکان مهم، تاثیر گذار هنر ایرانِ فرهنگی محسوب میشود.  حال انکه با چنین وضعیتی هنرجویانی را تحویل جامعه می‌دهیم که با اینکه ایرانی هستند و درگیر هنر ایرانی نیز شده‌اند ولی ذهنیتشان با محتوای هنر ایرانی تفاوت دارد و آن را نادرست و نازیبا می‌پندارند.

استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: بنده وضعیت فرش ایران را در منظر هنر و محتوا در زمانی که در آن زندگی می‌کنیم خوب نمی‌بینم، از نظر من فرش فعلی ایران سفیر فرهنگی مناسب و خوبی برای فرهنگ تصویری ایران نیست، چنانچه درگذشته بوده است.

وی با اشاره به این‌که درس‌های زیادی از جمله: تاریخ فرش ایران و جهان، طراحی فرش، طراحی سنتی، رنگ و نقطه، مبانی رنگ در فرش، سیر تحول و تطور نقوش، شناخت طرح و نقش فرش ایران، جغرافیای فرش و…  در رشته فرش وجود دارد که آن‌ها مشخصاً به حدود فرهنگ و هنری فرش ایران می‌پردازند و قصد تربیت و ایجاد دانش و آگاهی را برای دانشجویان دارند، ولی هنوز اهمیت محتوا و کانسپت برای دانشجویان فرش ایران علی‌الخصوص گرایش طراحی مبرهن و مهم نشده است.

 داور تصریح کرد: تا حدود به ۸۰ سال پیش هنوز وضعیت تصویری فرهنگ ایران بهتر بود چراکه باکمی دقت متوجه آن می‌شویم که فرهنگ تصویری ابتدا در تزئینات وابسته به معماری ،پس‌ازآن در منسوجات و درنهایت ادوات ،ابزارآلات و وسایلی که در زندگی روزمره مورداستفاده بوده نقش می‌شده و به‌این‌ترتیب فرهنگ تصویری سینه‌به‌سینه منتقل می‌شده ،لیکن از زمانی که ما درگیر مدرنیته بر پایه متر و معیار غرب شدیم اولین سنگر حفظ فرهنگ تصویری‌مان که تزئینات معماری بود را از دست دادیم و سپس تصاویر مربوط به پارچه را نیز از دست دادیم و درنهایت در ادوات و وسایل نیز این نقوش را نمی‌بینیم و امروزه تنها هنری که یک‌تنه فرهنگ تصویری ما را به‌پیش می‌برد فقط فرش ایرانی است.

وی با طرح این سؤال که آیا فرهنگ بدون محتوا واقعیت دارد یا خیر بیان کرد: جواب این سؤال خیر است،اگر ما بپذیریم که صاحب یک فرهنگ تصویری بوده‌ایم و امروزه نیز صاحب بخشی از آن هستیم به این معناست که این ظاهر همه مقوله‌ی فرهنگ ما نیست.

داور ادامه داد: زمانی که ما محتوا و مفهوم را فراموش می‌کنیم و دغدغه‌اش را ترک می‌کنیم درگیر مسائلی می‌شویم، ازجمله اینکه چیزی را که به‌اشتباه به‌عنوان معیار سنجش درست به ما یاد داده‌شده و منتقل‌شده را استفاده می‌کنیم و از معیارهای فرهنگی خود غافل می‌شویم و برای اینکه فکر می‌کنیم باید کار فرهنگی انجام دهیم و فرهنگ تصویری خود را حفظ کنیم، فقط درگیر ظاهر آن موضوع شده و باز آنجا که از اصول خارج‌شده‌ایم، درگیر ایجاد خلاقیت‌های بی اصول می‌شویم و امروزه می‌بینیم که به‌سرعت و بدون در نظر گرفتن مسائلی که باید درباره آن‌ها بدانیم و یاد گرفته باشیم در حال خلاقیت و نوآوری عجیبی هستیم که فکر می‌کنیم می‌تواند فرهنگ تصویری مارا پویا و زنده نگه دارد که این اشتباه است.

استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: ما در حدود فرهنگ هنری فرش ایران وضعیت وخیمی راداریم  ،از طرفی مزه تصویری‌مان عوض‌شده و در مواردی می‌بینیم که کسانی به خلق شیوه هایی در فرش که رویکرد گرافیکی دارند روی آورده‌اند و آن را به‌عنوان طرح فرش به بازار می‌دهند با این تفکر که این طرح‌ها در بازار خریدار دارد که این کار اشتباه است . مگر هرچیز که در بازار مقبول است باید دغدغه یک زن یا مرد فرهنگی باشد؟ پس آگاهی هایی که کسب میکنیم تکلیف شان چه میشود.

وی ادامه داد: اساساً یکی از دردهای مردمی که آگاهی ندارند این است که هر موضوع جدیدی را زیبا می‌بینند ، ازاین‌رو ما در حدود فرهنگی چیزی که درخور و شأن فرهنگ خود و کانسپت فرش باشد را دیگر تولید نمی‌کنیم و به‌شدت نقش گریز و شدیداً غربی شده‌ایم که این‌ها وضعیت وخیمی برای حدود فرهنگی فرش ایران به وجود آورده‌اند، ما یادمان رفته است که فرش یکی از مصداق‌های تصویری فرهنگ ایران است و ایران همان‌گونه که مصداق ادبی و زبانی دارد مصداق تصویری نیز دارد و همچنین فراموش کرده‌ایم که فرش یکی از ستون‌های برپادارنده‌ی فرهنگ تصویری ما است و درنهایت باید بگویم که وضعیت فرهنگی و هنری فرش ما وخیم است و کانسپت و محتوا از بین بخشی از طراحان فرش ما رخت جمع کرده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی سیاسی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی ورزشی منطقه مازندران استانی علمی و آموزشی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی سیاسی استانی فرهنگی و هنری حدود فرهنگ فرش ایران هنر ایران هنری فرش یک فرهنگ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۴۵۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رایزن فرهنگی پشت‌ِ میزنشین نمی‌خواهیم / سرانجام ساخت فیلم سینمایی درباره اقبال لاهوری

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اهمیت برگزاری جشنواره بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا (ع) در عین حال توضیحاتی درباره روند انتخاب رایزانان فرهنگی،‌ ساخت فیلم سینمایی درباره اقبال لاهوری و ... ارائه کرد.

به گزارش ایسنا، محمدمهدی اسماعیلی در جلسه دبیران و مدیران جشنواره بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا (ع) در دوره بیست‌ویکم با تشکر از برگزارکنندگان این دوره از جشنواره، گفت: برگزارکنندگان در این دوره مجموعه‌ای از عناصر هنری در بخش‌های مختلف را گردآوری کردند. حضور افراد تراز اول در این جلسه فرصت مغتنمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان این مطلب، ادامه داد: جشنواره فیلم رضوان اتفاق مبارکی است و هرآنچه در جلسه مطرح شد سرشار از امید و انگیزه برای آینده بود.

اسماعیلی گفت: جشنواره امام رضا (ع) باید به عنوان معتبرترین جشنواره فرهنگی هنری کشور قرار گیرد چراکه تمام داشته‌ها و افتخارات فرهنگی هنری ما به برکت وجود امام رضا (ع) است.

عضو شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به کتاب «دو قرن سکوت عبدالحسین زرین‌کوب» اظهار کرد: آغاز قرن سوم همزمان با حضور علی‌بن موسی‌الرضا است و این درخشش تمدن اسلامی و ایرانی که از قرن سوم درخشش خود را آغاز کرده و در قرن پنجم به قله خودش رسیده، نشان دهنده‌ این موضوع است که اساسا نام دیگر این تمدن تمدن رضوی است

وی در همین زمینه ادامه داد: مجالس در این دوره به صورت مجالس علمی و آزاداندیشی بوده و به‌طور کلی هر جامعه‌ای که می‌خواهد به حوزه تمدنی برسد با استفاده از ذات آزاداندیشی است که در فرهنگ اسلامی جاری است. دوره جمهوری اسلامی دوره‌ای نو از تمدن نوین اسلامی است. ما در حال بازخوانی تمدن رضوی هستیم.

اسماعیلی با اشاره به نگاه بین‌المللی در بنیاد امام رضا (ع) گفت: حضرت رضا (ع) محل وفاق تمام مسلمانان جهان است. در سفر اخیر خود به پاکستان مشتاقان از مردم تا مقامات برای زیارت امام رضا (ع) ابزار علاقه می‌کردند. بعد از امام حسین (ع) در میان ائمه‌ اطهار (ع) این میزان از تشویق به زیارت را برای امام رضا (ع) داریم چرا که منبع فیض است. همچنین افتخار داریم در این جشنواره همگی خادم امام رضا (ع) باشیم.

وزیر فرهنگ در حاشیه این نشست و در جمع خبرنگاران، افزود: تلاش می‌کنیم کار ساخت فیلم سینمایی درباره اقبال لاهوری را امسال به پایان رسانیم. کارگردان آن مشخص شده و در حال آماده‌سازی فیلمنامه است ولی چون قرارداد بسته نشده، فعلا نام ایشان را نمی‌آورم.

وی در عین حال تصریح کرد: بنیاد سینمایی فارابی در حال انعقاد قرارداد آن است و تا آخر سال و یا اوایل سال آینده کار ساخته می‌شود. نمی‌خواهیم کیفیت را فدای کمیت کنیم، کار خوب باید ساخته شود.

وی همچنین با تاکید بر پیگیری ویژه برنامه‌های زبان فارسی ادامه داد: ما ۶خانه فرهنگ در پاکستان از جمله لاهور، کراچی و کویته و دیگر شهرها داریم و باید تقویت شود. در این سفر، آقای رئیس جمهور عنایت ویژه‌ای روی بحث گسترش فرهنگی در پاکستان داشتند و انشاالله این کار را به سرانجام می‌رسانیم.

وی گفت: در سریلانکا هم با استقبال بسیار بالایی از هنرمندان و اهالی فرهنگ آنجا روبه رو بودیم. چهار تفاهم‌نامه همکاری از پنج تفاهم دو کشور در حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه‌های رسانه‌ای، سینما، فرهنگی به معنای خاص خود و نیز در زمینه تعاملات میان هنرمندان و برگزاری اجلاس‌های فی‌مابین بود.

اسماعیلی ادامه داد: در حال تجربه فضای ویژه‌ای در بخش بین‌الملل هستیم و شاید برای اولین بار است که همزمان با حرکت در حوزه حل مسائل فرهنگی در داخل کشور، این دیپلماسی فرهنگی را به صورت برجسته پیش می‌بریم.

وزیر فرهنگ گفت: در روزهای آینده نیز یکی دو سفر به کشورهای منطقه خواهیم داشت. احتمالا آذربایجان و انشاالله یکی دیگر از کشورهای آسیای مرکزی است که برنامه‌های آن را هماهنگ می‌کنند.

وی درباره نتایج سفر به پاکستان و سریلانکا از جمله ساخت فیلم سینمایی مشترک با پاکستان در خصوص اقبال لاهوری گفت: خیلی خوشحالم که امسال را با همین کارهای مشترک که وعده داده بودیم آغاز کردیم. کار مست عشق هم دیدم و با استقبال خوب اهالی سینما رو به رو شده و روزهای اول بالاترین حد نصاب‌ها را به دست آورده است.

وی افزود: به هر حال، این پاسخی به برخی از دوستان است که فکر می‌کنند فقط فیلم‌های طنز فروش دارد. این نشان می‌دهد که اگر کار، کار خوبی باشد طنز و غیر طنز ندارد و مخاطب استقبال می‌کند. گو این که سال گذشته از بچه زرنگ که یک پویانمایی درباره حضرت علی‌ابن موسی الرضا (ع) بود این استقبال شد.

اسماعیلی گفت: روی هم رفته اتفاق‌های خوبی را رقم خواهیم زد. هفته‌های فرهنگی را بلافاصله در تهران خواهیم داشت. همه این‌ها به خاطر آن است که این ارتقا (در روابط مشترک فرهنگی) صورت گیرد.

وی درباره اعزام رایزنان فرهنگی نیز تاکید کرد: تقریبا در دوره جدید رایزنان فرهنگی که انتخاب می‌کنیم از برجسته‌های دانشگاهی و اجرایی هستند. به همین دلیل تحولات مهمی در حال وقوع است. یکی از ویژگی‌های رایزنان ما میدانی بودن آنهاست.

اسماعیلی ادامه داد: ما رایزن نمی‌خواهیم که در اتاق خود پشت میز بنشیند. مانند طبیب دوار باید بچرخد، شهر به شهر، مسجد به مسجد، کلیسا به کلیسا و مجامع مختلف فرهنگی و هنری و با تسلطی که به زبان، تاریخ، فرهنگ و هنر آن کشور دارد، با تعهد دینی و انقلابی که نسبت به آرمان‌های جمهوری اسلامی و نظامی اسلامی دارد، بتواند تعامل را برقرار کند و ما با این تفاسیر پیش می‌رویم.

وی درباره روند برگزاری جشنواره امام رضا (ع) هم گفت: جشنواره امام رضا (ع) بسیار مایه خوشبختی ماست. امسال دوستان، ابتکار چله رضوی را از اول ماه شوال تا ۱۱ ذی‌القعده گذاشتند که تولد امام رضا (ع) است.

اسماعیلی ادامه داد: به دوستان پیشنهاد دادم در سفر ترکمنستان از مرو هم حضور داشته باشند. در آنجا هم خیلی ابراز علاقه کردند که‌ در این بحث بین مشهد و مرو تعاملات بیشتری صورت گیرد.

وی گفت: جشنواره فیلم رضوان که اولین جشنواره فیلم‌های دینی است به برکت جشنواره امام رضا (ع) امسال برگزار می‌شود و اتفاق‌های بسیار خوب دیگر نیز می‌افتد.

وزیر فرهنگ ادامه داد: مهمترین نکته جشنواره فرهنگی هنری رضوی امسال این است که در میدان رفته است. در گرگان یک اجتماع چند هزار نفری با هم سرود می‌خواندند.

وی افزود: جشنواره، به روستاها و عشایر رفته است. این اتفاق مبارک و مایه عزت و ارتقای کمی و کیفی فعالیت‌های فرهنگی هنری کشور به‌ویژه در حوزه فرهنگ و هنر دینی خواهد بود که خود بارگاه نورانی علی ابن موسی الرضا (ع) یکی از بی‌نظیرترین جلوه‌های هنری کشور است.

اسماعیلی درباره مشکلات بودجه‌ای برای حریم تئاتر شهر، بیان کرد: کار حریم تئاتر شهر بدون وقفه شروع و بودجه آن تزریق شده است. صبح جلسه آن را گذاشتم و مسئول عمرانی وزارتخانه و آقای اسلامی گزارشی از روند آن دادند و اقدامات بدون یک روز توقف تا اتمام و بهره‌برداری ادامه پیدا خواهد کرد.

بنابر اعلام روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سیدمحمد هاشمی (جانشین وزیر فرهنگ)، سیدمحمود اسلامی (معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ)، فرهاد قائمیان (دبیر بیست‌ و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی و فرهنگی امام رضا (ع))، سعید زمانی (مدیرعامل بیست‌ویکمین جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع))، محمدحسین لطیفی /0دبیر جشنواره فیلم رضوی و فیلم رضوان) و جمعی از دبیران و مدیران این دوره از جشنواره از حاضران در جلسه بودند.

انتهای پیام